در جمع و تدوین قرآن‌کریم و در عصر نزول آن، مسلمانان در دو زمینة "حفظ" و "کتابت" قرآن همة توان و امکانات خویش را به کار گرفتند. پیامبر9 یاران خود را به حفظ آیات و سوره‌ها تشویق می‌نمود، این چنین بود که مسلمانان عرب، قدرت حافظة خویش را به کار گرفتند و سینه‌ها و قلب‌های خود را جایگاه آیات نورانی قرآن کردند. با ضرورت نگارش این آیات و با توجّه به این که اعتماد بر حفظ قرآن در حافظه‌ها نمی‌توانست موجب اطمینان خاطر از صیانت قرآن شود، از این رو گرچه در عصر نزول، آنان که سواد خواندن و نوشتن داشتند بسیار اندک بودند، امّا پیامبراکرم‌به خاطر اهتمام خاص برای نوشتن قرآن، از کسانی که نوشتن می‌دانستند افرادی را برگزیدند تا با دقت به ثبت و ضبط آیات اقدام نمایند و هرگاه آیاتی از قرآن نازل می‌شد، نویسندگان وحی را فرا خوانده، آنان را دستور به نوشتن وحی می‌فرمود، این گروه به "کتّاب وحی" معروف بودند که شمار آنان را بعضی بین 23 تا 43 نفر نقل کرده‌اند که امیرالمؤمنین‌علی‌نیز از جملة این افراد بودند.
درس نخواندن غیر از بی‌سواد بودن است; هیچ مانعی ندارد پیامبراکرم‌به تعلیم الهی، "خواندن" یا "خواندن و نوشتن" را بداند، بی آن که نزد انسانی فرا گرفته باشد. پیامبر9 شهر علم بودند.(ر.ک: درسنامة علوم قرآنی، جوان آراسته، ص 141 ـ 150، دفتر تبلیغات اسلامی / علوم قرآن، محمدهادی معرفت، ص 42، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی التمهید.)
بنابراین، نمی‌توان گفت که پیامبر9 خواندن و نوشتن بلد نبود بلکه می‌توان گفت که آن حضرت نمی‌خواند و نمی‌نوشت یعنی بین این که شخصی کاری را بلد نباشد و این که بلد باشد ولی به دلایلی انجام ندهد فرق است مثلاً یک مرجع تقلید ممکن است رانندگی یا موتور سواری بلد باشد ولی به خاطر مصالحی رانندگی و موتورسواری نکند.
درباره پیامبر9 نیز چنین است که آن حضرت نمی‌خواند نه اینکه نمی‌توانست بخواند و نخواندن و ننوشتن پیامبر هم بدین علت بود که افراد شکاک و کسانی که شایعه پراکنی می‌کنند نتوانند مردم را به شک و تردید بیندازند و بگویند این مطالب وحی را پیامبر از کلام معلم ـ که به او درس داده ـ آموخته است. خداوند در این باره می‌فرماید: "وَ مَا کُنت‌َ تَتْلُوا مِن قَبْلِه‌ِ مِن کِتَـَب‌ٍ وَ لاَ تَخُطُّه‌ُ بِیَمِینِکَ إِذًا لآ رْتَاب‌َ الْمُبْطِـلُون;(عنکبوت، 48) تو پیش از این (قبل از نزول قرآن) هیچ نوشته‌ای را نمی‌خواندی و آن را به دست خودت نمی‌نوشتی که اگر چنین بود (می‌خواندی و می‌نوشتی) باطل اندیشان به شک می‌افتادند".
در روایات اسلامی هم نقل شده: پیامبراکرم‌می‌توانست بخواند و یا هم توانایی خواندن و نوشتن را داشت; ولی برای اینکه برای دعوت او، کوچکترین تردید نماند، از این توانایی استفاده نمی‌کرد.(ر.ک: تفسیر برهان، علامه بحرانی، ج 4، ص 332، ذیل آیات سوره جمعه / طبقات ابن‌سعد، ج 3، ص 148.)
+ نوشته شده در سه شنبه دوازدهم آذر ۱۳۸۷ساعت 19:53 توسط سرباز سایبری
|
