در این باره باید عرض کرد که:در روایات “نقص عقل” صفت ویژة انحصاری برای زنان نیست، بلکه همین وصف به مردان و نوع انسانی هم نسبت داده شده است.

می توان به نوعی آن را عمومیت داد بین زنان و مردان. مثلاً امام علی”ع” می فرمایند: اعجاب المرء بنفسه دلیل علی ضعف عقله: خودبینی شخص، نشانه ضعف (کمی و نقصان) خرد اوست. (زن از دیدگاه امام علی علیه السلام ،استاد علامه جعفری)

در این سخن، عجب و خودمحوری، عامل نقص عقل شمرده شده است.

در روایات هست که، پیروی از امیال و هواهای نفسانی، عاملی برای نابودی عقل شمرده شده است. این را نیز باید توجه داشت که به جهت نسبی بودن عقول بشر، این امر در فهم ما نسبت به درک معانی و منظور بعضی از احادیث تاثیر گذار است. مثلاً روایتی که حضرت زنان را مانند دنده کج معرفی نموده است نمونه ای از این قبیل است
که غرض کجی (به معنای ظاهری آن) نیست، زیرا دنده هیچ گاه راست نیست، بلکه اشاره به جایگاه دنده در بدن است، که حافظ اسرار بوده و خون ساز است و … زن نیز حافظ اسرار خانواده است، خون در رگهای خانواده جاری می کند و باعث چرخش حیات جامعه است و … دنده تا زمانی کارآیی دارد که وضع خود را داشته باشد و گرنه اگر کسی بخواهد آن را راست کند، دیگر حافظ اسرار نیست و خون سازی ندارد.

طبق گفته بزرگان ان عقلی که درباره زنان نقل شده، می توان گفت منظور از آن عقل عملی (ابزاری؛ عقلی است که انسان با او بتواند عملی را انجام دهد) است. و این نوع عقل هیچ گونه معیار فضیلت قرار نمی گیرد.

بنابراین، اگر کسی خواست بین زن و مرد داوری کند، و ببیند زن پیش خدا مقرب است یا مرد، عقل به معنای علم مصطلح را، معیار قرار ندهد، زیرا آن عقل فضیلت زائدی است که برای اداره چرخ زندگی تنظیم شده و با مرگ انسان، همة آن از دست می رود، و چون انسان بعد از مرگ برای ابد می ماند.

لذا باید چیزی را به همراه ببرد که ابدی باشد. چیزی به درد آنجا می خورد که از بقا و ابدیت سهمی داشته باشد، و آن اخلاص در عمل برای خدا است. بنابراین آنچه که در این سوی خریدار دارد، در آن سوی مشتری نداشته و بازارش راکد است، و در آنچه که آن سوی خریدار دارد، بین زن و مرد فرقی نیست.

استاد جوادی آملی، زن در آیینه جلال، ص۲۵۵- ۲۵۷

منوی اصلی

آرشیو مطالب

آرشیو موضوعی

پیوندها